.... آمريڪا ”نفرت جي شيطان“ جي ڳالھہ ڪري ٿو!

سومر 7 فيبروري 2000ع

روزاني سنڌ حيدرآباد

.... آمريڪا ”نفرت جي شيطان“ جي ڳالھہ ڪري ٿو!

اها 30 جنوري 2000ع جي تمام ٿڌي رات هئي، جڏهن هندستان ۽ پاڪستان جي وچ ۾ هلندڙ ٿڌي جنگ تمام گرم سفارتي جنگ جي صورت اختيار ڪري چڪي هئي. ڌرتيءَ تي سڀ کان طاقتور ملڪ جي حڪمران بل ڪلنٽن جو اپکنڊ جي سياست تي گهري نظر کندڙ بيورو آمريڪي پاليسيءَ تي آخري نظر وجهي رهيو هو. ڪلنٽن انتظاميا سوچي رهي هئي تہ هاڻي جڏهن آمريڪي صدر اپکنڊ جي دوري تي وڃي رهيو آهي، تڏهن آمريڪا جي مفادن کي ڪھڙي طرح پورو ڪجي؟ ڪشمير ۾ مرندڙ هندستاني يا ڪشميري، هندو يا مسلمان امريڪا جو مسئلو ڪو نہ آهن. گذريل پنجاھہ سالن ۾ ڪيترا هندستاني پاڪستان ڪشميري مري ويا، امريڪا جي گهران ڇا ويو؟ هندستان ۽ پاڪستان ڪشمير جي سرحدن تي وڙهن ٿا يا سنڌو طاس ۽ پاڻيءَ جي سرچشمي کي ڪشمير جو مسئلو بنايو وڃي ٿو، ان سان آمريڪا جو ڪھڙو تعلق؟

ان هوندي بہ آمريڪي صدر بل ڪلنٽن اپکنڊ اچي رهيو آهي تہ ان جو ڪو سبب هوندو. اهو بہ يقين ڄاڻو تہ ان معاملي ۾ آمريڪي صدر بي سبب دورا ڪرڻ جي تڪليف ڪو نہ وٺندو اهي. هو تہ بي سبب ڪنھن سان ملندو بہ ڪو نہ آهي. جيڪڏهن مونيڪا سان معاشقي جو قصو کڻندا تہ پوءِ اها ڪا ٻي ڳالھہ ٿي سگهي ٿي. وڏن ماڻهن کي عشق ڪرڻ لاءِ وقت ملي ويندو آهي پر هو وڏن ماڻهن کي ملڻ جو وقت نہ ڏيئي پنھنجي ملڪ جي سياسي، فوجي ۽ اقتصادي برتريءَ جو احساس ضرور ڏياريندا آهن. بالڪل ايئن جيئن سنڌ جا ڪامورا صاحب مصروف هوندا آهن. پٽيوالا چوندا آهن ”صاحب ميٽنگ ۾ آهي“ ۽ صاحب سرڪاري ٽيليفون تي ڪا عشق جي ڳالھہ ڪري رهيو هوندو آهي. شام جي محفل سجائڻ جو پروگرام ڏيئي وٺي رهيو هوندو آهي.

اسان جو ڪهرو واسطو ڪلنٽن صاحب جي مونيڪا واري عشق سان! اسان تہ اپکنڊ ۾ مسٽر بل ڪلنٽن جي تشريف آوريءَ بابت ڪجھہ سوچڻ ٿا چاهيون. بل ڪلنٽن ڪا آسماني بلا ڪو نہ آهي. اسان سندس آمد تي ڪجھہ حيران ۽ پريشان، ڪجھہ ڊنل ۽ ڪجھہ شرمسار آهيون. انھن سڀني ڪيفيتن جا بہ يقينن ڪي سبب آهن. برابر! پاڪستان جي عوام ڪو ڏوھہ ڪو نہ ڪيو آهي ۽ نہ وري اهي جوابدارن واري ڪٽهڙي ۾ بيٺل آهن. اصل ڳالھہ اها آهي تہ جڏهن بہ ڪنھن آمريڪي صدر اپکنڊ جو رخ ڪيو آهي، ڪا ٿيڻي، اڻ ٿيڻي يا اڻ ٿيڻي، ٿيڻي ٿي آهي. اسان کي بل ڪلنٽن جي آمد پريشان ڪو نہ پئي ڪري، پريشاني اها آهي تہ دنيا جي ڊي فيڪٽو حڪمران جي سواري اپکنڊ اچي رهي آهي ۽ اها ڪجھہ اهڙي طرح اچي رهي آهي جو ڪو وڏو سياسي زلزلو اچي سگهي ٿو. اهو زلزلو سياسي ريڪٽر اسڪيل تي 8 کان 10 درجن جو ٿي سگهي ٿو. ايترو ٿرٿلو سڄي هندستان، پاڪستان ۽ بنگلاديش سميت افغانستان کي لوڏڻ لاءِ ڪافي آهي.

ڪنھن وڏي جهٽڪي کان اڳ ننڍا ننڍا جهٽڪا ايندا آهن. اها رواجي ڳالھہ هوندي آهي. اسان اسامہ بن لادن جو نالو ٻڌو، جيڪو افغانستان ۾ موجود آهي. اسان بحر عرب مان انھن ميزائيلن جون خبرون ٻڌيون جيڪي بلوچستان جي علائقي مٿان پرواز ڪري، افغانستان، ۾ انھن هنڌن تي وڃي ڪريا، جتي آمريڪا جي خيال ۾ سڀ کان خطرناڪ دهشتگرد ۽ آمريڪي مفادن کي نقصان پھچائيندڙ شخص اسامھ بن لادن موجود هئڻ کپندو هو. پاڪستان واسين پنھنجي علائقن مٿان آمريڪي ميزائلن جي لنگهڻ کي نظر انداز تہ ڪيو، پر ”ڌمڪي“ بہ محسوس ڪئي.

پوءِ ڪي ٻيا جهٽڪا آيا، (سياچن، واقعو پراڻو ٿيڻ بعد) ڪارگل ويڙھہ شروع ٿي. ڳالھہ تہ ڏاڍي خراب ٿي، پر خدا ڄاڻي تہ اها ويڙھہ ڪنھن کٽي؟ پاڪستان چيو: اسان کٽيو، هندستان دعويٰ ڪئي تہ، ميدان هندستان ماريو. رت تہ ڪشمير جو وهي هليو هو، پر ڪارگل جي ڪهاڻي اڃا مس پوري ٿي تہ هندستان جو هوائي جهاز اغوا ٿي قنڌار پھتو ۽ هائجيڪر پنھنجا مطالبا ماڻي ويا. هي تاريخ جي چند بي انتہا پراسرار هائجيڪنگ جي واقعن مان هڪ هو. ڏسو تہ سهي، نہ هائجيڪرن جي ٺيڪ طرح سڃاڻپ ٿي ۽ نہ وري اها خبر پئي تہ اهي ڪيڏانھن ويا. هندستان چيو، اهو ڪم پاڪستاني ايجنسيءَ جو آهي. پاڪستان چيو، اهو هندستاني ايجنسي (را) جو وڏو ناٽڪ آهي. پر ڳالھہ وڃي اتي کٽي تہ مولانا مسعود اظهر هندستاني قبضي هيٺ ڪشمير جي جيل مان آزاد ٿي پاڪستان پھتو. جلسا ڪيائين ۽ اعلان ڪيائين تہ وٽس ڪيترا لک گهاتڪ طالبان ٽائپ ويڙھہ لاءِ تيار آهن، جيڪي ڪشمير ۾ ڪجھہ ڪندا! ڳالھہ تہ الائي ڇا آهي، پر انھن واقعن پاڪستان کي عالمي سطح تي ٿيندڙ ڊپلوميسيءَ ۾ ڪارنر ڪري ڇڏيو آهي، جيڪا پاڪستان لاءِ هڪ تمام خطرناڪ صورتحال آهي.

مون 30 جنوري ڏانھن ڌيان ڇڪايو آهي، ان ڏينھن تي پاڪستان جي چيف ايگزيڪيوٽو صاحب بہ ٽي وي تي تمام اهم ڳالهيون ڪيون هيون. هن چيو هو تہ ڪلنٽن جي اچڻ جا اشارا ملي رهيا آهن... افغانستان وڃي اسامہ جي مسئلي تي ڳالهائيندس... اسان جي پاران بہ اشارا ڏنا پيا وڃن تہ افغانستان سان ڳالھہ ٻولھہ ٿي رهي آهي... دهشتگرديءَ بابت بيان ڪيل ڪئمپن تي ڳالھہ ٻولھہ ٿيندي... افغان حڪمران ڪائونسل جي صدر جي دوري کانپوءِ افغانستان ويندس... سي ٽي بي ٽي تي هڪ راءِ پيدا ڪرڻ لاءِ ڪوشش پيا ڪيون... جنرل صاحب اهي ڳالهيون ڀارتي ٽي وي کي انٽرويوءَ ۾ چيون هيون.

ان کانپوءِ سفارتي ڊوڙ ڊڪ هلي. ڀارت پنھنجي موقف تي ننھن چوٽيءَ جو زور هنيو ۽ پاڪستان پنھنجي ذميواري نڀائڻ جي ڪوشش ڪئي. پر نتيجو ڪجھہ ٺيڪ نہ نڪتو. آمريڪا جي پرڏيھي وزارت آمريڪي صدر جي دوري ۾ پاڪستان کي شامل ڪو نہ ڪيو. اعلان ٿي ويو تہ ڪلنٽن صاحب هندستان ۽ بنگلاديش ويندو. ان ريت تر جي ٻئي نمبر ڏاڍي مڙس جي ماني کائڻ کان انڪار ٿي ويو. بلڪه هو تہ پنھنجابرڪت ڀريا پير پاڪستان تي رکڻ لاءِ تيار ئي ڪو نہ ٿيو، الائي ڇو؟

هاڻي ڀارتي وزارت خارجہ وارا آمريڪي صدر جا پير ڌوئي پاڻي پيئڻ جي تياري پيا ڪن ۽ هنبوڇيون پيون لڳن تہ پاڪستان اڪيلو ٿي ويو آهي. پاڪستاني وزارت خارجہ جو ڄڻ پٽڪو لھي پيو آهي. ڄڻ ڪا وڏي بي عزتي ٿي پئي آهي. شايد ايئن هجي بہ سھي! دنيا جو چڱو مڙس جڏهن اپکنڊ ۾ آيو آهي تہ کيس سڀني سان هڪجھڙو پير ڀرڻ گهرجي. پاڪستان کي نظر انداز ڪرڻ ڪھڙي چڱ مڙسي آهي؟ آمريڪي پرڏيھي وزارت آخر اهڙو فيصلو ڇو ڪيو؟ ان جو جواب يقينن پاڪستان جي پرڏيھي کاتي وٽ هوندو.

پاڪستان جي پرڏيھي وزارت وارا ڀلي ڪا بہ وضاحت نہ ڪن، سمجهڻ وارا سڀ سمجهن ٿا. وڏي سياسي ٿرٿلي کان اڳ آيل ننڍا ننڍا زلزلا ۽ انھن واقعن جو تسلسل ڳالهائي ٿو. مسعود اظهر جو بيان. ڪشمير ۾ طالبان ٽائپ ڪاررواين جو اعلان. افغانستان سرڪار جي پنھنجي مونجھہ، پاڪستان سرڪار جو افغانستان تي بي اثر يا نالي ماتر دٻاءُ، سڀ ڪجھہ ڪجھہ نہ ڪجھہ ڳالهائين ٿا. جيڪڏهن سمجهڻ وارا غلط ٿا سمجهن تہ پوءِ پاڪستان سرڪار ڇا پئي ڪري؟ مھرباني ڪري ڪجھہ سمجهايو.

30 جنوري 2000ع ۽ 4 فيبروري 2000ع جي وچ ۾ ڪو وڏو پنڌ ڪو نہ آهي. اسلام جمڳوري پاڪستان جا حاڪم ۽ سياستدان هاڻي ڪنھن ٻي صورتحال ڏانھن