0000-00-00
داخلا نمبر 1549
عنوان ڀٽائيءَ کي دانهن
شاخ هِيءَ سَئِنَ
پڙهيو ويو 11610
داخلا جو حوالو:
هن داخلا جون تصويرون نه مليون
تنهن ڏينهن لاهوتي فقير ڀٽائيءَ جي پيرانديءَ کان ويٺي سڏڪيو. سالن کانپوءِ ڀٽائيءَ وٽ حاضري ڀري هئائين. پڌر تي فقيرن ساز سنڀاليا، تارون ڇڪيون ۽ هٿ هنيا. تازون ڦٿڪيون ۽ راڳ جي ديوين ۽ ديوتائن ڀٽ ڌڻيءَ جي اڱڻ تي لهڻ شروع ڪيو. اڄ فقيرن جي پره ڦٽيءَ تائين راڳن سان رهاڻ هئي.
لاهوتيءَ ڀٽائيءَ وٽ حاضري ڀري ۽ پيرانديءَ کان ويهي دانهن ڏني. کيس ٻڌايو ته اها رات اڃا جاري آهي جنهن ۾ هن بيت چيا هئا. کيس ٻڌايو ته سڌ سماءَ جا ذريعا کيس تارڪ الدنيا ثابت ڪرڻ لاءِ ڏينهن رات هڪ ڪرڻ لاءِ ڏينهن رات هڪ ڪري رهيا آهن. کيس ٻڌايو ته پوليس وارن متارن جون هڏيون قبرن مان کوٽي ڇڏيون آهن. کيس ٻڌايو ته هنگلاج واري پنڌ ۾ ڪوسٽ گارڊ وارا جوڳين سان ڪهڙي جٺ ڪن ٿا کيس ٻڌايو ته لاهوت جا ڪيڏا پانڌي ڏونگر جي ڏاڍ سبب واٽ ۾ مئا آهن. لاهوتيءَ ڀٽائيءَ کي سڀ ڪجهه ٻڌايو. هڪ هڪ دانهن ڏني ۽ ڀٽائيءَ کان پڇيو ته هاڻي ڇا ڪجي؟ هن ڀٽائيءَ کان پڇيو ته ڏات جي ڏيهه ۾ ڏنڀ ڇو لڳندا آهن؟ هن اهو به پڇيو ته خود ڀٽائيءَ ڏات جا اهي ڏنڀ ڪيئن سٺا جنهن جي هزارين پتي به لاهوتي سهي نه ٿي سگهيو!
فقير، درد اوريندي ۽ دانهن ڏيندي سڏڪي پيو ته اکيون ٻوٽي، مٿو ديوار سان ٽيڪي ڇڏيائين. اکين مان ٻه لڙڪ نڪري کنڊريل ڏاڙهيءَ ۾ جذب ٿي ويس.
فقير جو من نهوڙيل ۽ اکيون درد کان ٻوٽيل هيون. هن ڏٺو ته ڀٽائيءَ جي ٻاجهاري چهري تي به درد هو. سورن ۽ سختين سٺل چهري تي دائمي سڪون هوندي به درد جا پاڇا پڌرا هئا.
اکيون الک سامهون هيون ۽ دل ڌرتيءَ ۽ ڌرتيءَ جي ماڻهن سان اڙيل هئي.
ڀٽائيءَ سڏڪندڙ لاهوتيءَ جي پٺيءَ تي ٻاجهارو هٿ رکي آٿت ڏني. سندس چپ چريا،
”مارو ڪيئن آهن؟“ ڀٽائي پهريون سوال ڪيو.
”مارون کي مارئي موٽي نه ملي آهي ڀٽائي! ... عمر جو ڏاڍو وڌي ويو آهي. ڀڪتن جهانگيئڙن ۾ ڏاڍو تاءُ آهي.“ لاهوتيءَ ادب سان جهيڻو ڳالهايو.
”فرنگي؟“ ڀٽائي ڳڻتيءَ مان پڇيو.
”ديس مان ڌڪجي ويا آهن پر ... “
”پر ڇا...؟“
”پنهنجا عيوضي ڇڏي ويا آهن سٻاجها سائين!“
”ملير اٺو؟“ ڀٽائيءَ پڇيو.
”نه سائين يارنهون سال لنگهي ويو آهي، کوهه به سڪي ويا آهن.“ لاهوتيءَ جي اکين ۾ پاڻي اچي ويو.
”ڪوهستان؟“
”اڃايل لاهوتين جي قبرن سان ڀريو پيو وڃي، ماڻهو لڏيندا ٿا وڃن“ لاهوتي سڏڪي پيو.
”سنڌو ڪيئن آهي؟“
”سڪي ويو آهي مرشد... !“
لاهوتي اوڇنگار ڏيئي روئي پيو. هن ڀٽائيءَ کي به اداس ڪري وڌو.
ٻاهر پڌر تي فقيرن راڳن سان رهاڻ ٿي ڪئي ۽ اندر لاهوتي ڀٽائيءَ آڏو ادب سان ويٺو هو. ماٺ ڊگهي ٿي ته لاهوتيءَ مونجهارن مان نڪرڻ لاءِ ڀٽائيءَ کان واٽ پڇي:
”جتي پين راتڙي، جوڳي جوڳ جلايو.
سڄو ڏينهن سهپ سين پئي پنڌ پڇايو،
مٿي پٺيءَ پٻ جي، پنهنجو پاڻ پڃايو،
سو ڪيئن سجايو جي ڪاپڙي نه ڪا بول ۾ ؟“
ڀٽائيءَ، لاهوتيءَ کي شفقت سان ڏٺو ۽ وڏي ٻاجهه سان چيو:
”پورب کان پنڌ وڏي وٿ آهي، هنگور کان هنگور جي واٽ اهم آهي.“
”پر پنڌ به پورب لاءِ ڪيو آهي سائين!“ لاهوتيءَ واري پڇيو.
”هائو! پر پورب، پنڌ کان پوءِ آهي“ ڀٽائي لاهوتيءَ کي سمجهايو پر لاهوتيءَ جي تسلي نه ٿي.
”پورب نه ملي ته پنڌ ڪهڙي ڪم جو مرشد؟“
لاهوتيءَ اٻهرائيءَ ۾ پڇيو.
ٺيڪ ان وقت پڌر تي راڳن سان رهاڻيون ڪندڙ فقيرن ”معذوريءَ“ مان بيت کنيو:
”هلندي هاڙهو مڻي، ڪرڻ ڪوهه پيام،
ارڏا آريءَ ڄام ري، گوندر گذريام،
لڪيون لڪ لطيف چئي، اورانگهڻ آيام،
پرڻ پنهونءَ پٺ ۾، اي سعادت سنديام،
مٿس ڪم وڌام، وهان تان نه وس پيو.“
لاهوتيءَ ڌيان ڏيئي ٻڌو، سٽ سٽ جو ورجاءُ، ورلاپ ۽ پڙاڏو ٻڌو ۽ ڀٽ ڌڻيءَ جي ٻاجهاري چهري ڏانهن ڏٺو:
آڏو ٻيجل بيٺو هو. هٿ ۾ ساز ۽ چؤطرف ان جو آواز ....
راءِ ڏياج جو ڪنڌ هت پيو هو... ... ...
۽ سورٺ ساهه ڏيئي چڪي هئي.
(هيءَ سين خميس 05 مئي 1988ع هلال پاڪستان ڪراچي)