شِوَ پاروتي

شِوَ پاروتي

مندر جي هڪ حصي ۾ شِوَ جي پوڄا جو انتظام هو. ٽِن ديوارن ۽ ڇِت تي ٻڌل هڪ ڪمري جي وچ ۾ شِو لنگم ۽ يُوني رکيل هئا. جن کي پتل جو شيش نانگ وڪوڙي ۽ ڦڻ کڻي بيٺو هو. آڏو نندي ڏاند شِو لنگم ڏانهن منهن ڪري ويٺو هو ڄڻ پورو ڌيان شِو ڏانهن هجيس. لِنگم جي بلڪل مٿان پتل جي هڪ وڏي گهاگهر ٽنگيل هئي جنهن مان پاڻي ٽيپو ٽيپو ٿي لنگم ٿي ڪريو ٿي ۽ يوني مان ٿيندو فرش جي ناليءَ مان وهي ٿي ويو. ايئن، شِو جي هن علامت کي هميشه ٿڌو رکيو ويندو آهي، سامهون ديوار جي هڪ کُڏڻي ۾ شِو جي ننڍڙي مورتي رکيل هئي.

راجا ڀرتري يا قلندر شهباز؟

هاڻي اسان مندر جي مکيه هال ۾ داخل ٿياسون. اسان جي پهرين نظر زمين تي لانڍي نما کُڏڻي تي پئي. اهڙين اڏاوتن کي لاڙ ۾ ”ڏيوري“ يا ”ڏيورو“ (ديو+آليه : ديوتا جي جاءِ) چوندا آهن، ان کُڏڻي ۾ قلندر شهباز جي مقبري جي فريم ۾ مڙهيل تصوير رکيل هئي. ان ئي کڏڻي ۾ رکيل هڪ پوسٽر ۾ (قلندر جي ڌمال واري پِڙ تي) هڪ ملنگ جي ڌمال جو منظر هو. ان پوسٽر جي هڪ ڪنڊ تي قلندر شهباز جي خيالي تصوير ڇپيل هئي. شيواڌاريءَ ان کڏڻي جو تعارف ”لال سائين!“ جي نالي سان ئي ڪيو. سنڌ جا هندو مسلمان درويشن کي ايترو ئي احترام ڏيندا آهن جيترو مسلمان فقير پاڻ ڏيندا آهن. پر، هن هنڌ، (۽ عام طرح هندن وٽ) قلندر شهباز اصل ۾ راجا ڀرتري (ڀرت+ هري) جو ئي روپ يا تسلسل آهي.

”آئون گذريل ڀيري جڏهن هتي آيو هئس، تڏهن هِتي ويٺل ماڻهن مونکي ان (لال سائين) جو درشن راجا ڀرتري جي نالي سان درشن ڪرايو هو!“ بخاري صاحب مونکي آهستي ٻڌايو، .... ۽ (سندن تصور ۾) آهي به ايئن!“

راجا ڀرتري اُجين جي بادشاهه وڪرماجيت جو جلاوطن ڀاءُ هو. هُو وڏو عالم، گرامر جو ڄاڻو، شاعر ۽ سياستدان هو. وڏي ڳالهه ته گُرو گورک ناٿ جو چيلو هو جنهن هندستان ۾ جوڳ تپسيا کي بلندين تي پهچايو. گورکناٿ شِو جو وڏو پوڄاري هو جڏهن ته ڪي تاريخدان راجا ڀرتريءَ کي سنڌ ۾ ٻڌ ڌرم جو پرچارڪ سمجهن ٿا. اها ٽين يا چوٿين صدي عيسويءَ جي ڳالهه آهي.